Een maand geleden kregen we een bericht van de leerplichtambtenaar. ‘Er is een landelijke onderzoek naar jongeren die niet schoolgaand zijn, willen jullie hieraan meewerken?’ Stan zei direct ‘Ja’. Als hij op wat voor manier dan ook zijn steentje kan bijdragen om school een betere plek te laten zijn voor alle kinderen, dan doet ie dat. Net als ik.
Waarderend onderzoek
Stan heeft een vrijstelling van leerplicht op zak. Is een niet-schoolgaande jongere. Thuiszitter noemt men dat. (en ja, daar vind ik ook wat van, maar daar deel ik later nog weleens wat over 😉)
Het onderzoek behorend bij het project ‘Wél in ontwikkeling’ is ingericht op basis van waarderend onderzoek. Waarderend onderzoek focust op dat wat goed gaat, op hoogtepunten. Het gaat uit van het erkennen van interventies, mensen, situaties die helpend zijn geweest in het proces.
Dit was zowel voor Stan als voor mij een belangrijke voorwaarde voor onze deelname. Er liggen al zoveel onderzoeken op de plank waar gekeken is wat er allemaal niet werkt in het onderwijs. Dat weten we allemaal wel. En ondanks het weten, verandert er weinig.
Dus, wie weet helpt het om dat wat goed gaat in kaart te brengen en op grotere schaal in te zetten. Nieuwe insteek, nieuwe kansen!
Vuur
Wat volgde waren twee interviews; één met Stan en één met mij, met een onderzoeker die vanuit verbinding en nieuwsgierigheid aan ons beide vragen stelde. Tijdens mijn gesprek met haar voelde ik mijn vuur volop. Waarom?
Leren en ontdekken is de natuurlijke staat van mensen. Ook van kinderen. Zij willen dit van nature. Het is evolutie. Dat hoef je ze dus niet op te leggen. Wat (veel) volwassenen verstaan onder leren is eigenlijk reproduceren en memoriseren. Iets heel anders dan betekenisvol leren dus.
Wanneer wij denken dat het kind stilstaat, omdat het niets anders doet dan een beetje hangen met vrienden en gamen of TikTokken, weinig onderneemt, niet naar anderen uitreikt. Als het op school niet lijkt mee te doen met de les, niet aangehaakt lijkt, dan vinden wij, ouders, school, familie, vrienden, trainer, juf en meester, dat het ‘niet goed gaat met het kind’ en vinden wij dat dit OPGELOST moet worden.
En dan gaan we duwen en trekken en (over)vragen. Dat doen we net zolang tot het kind weer meedoet. Bijles, huiswerkbegeleiding, therapie, coachingsgesprekken. Daarbij volgen er vaak restricties thuis. Niet naar buiten ’s avonds, eerst huiswerk af dan pas leuke dingen. Er wordt van alles ingezet om maar te voorkomen dat het kind nog verder afglijdt. Veelal op basis van straffen en belonen.
Ontdekkend ontwikkelen
Terwijl het kind daarentegen bezig is. Juíst! Met ontwikkelen. Ontdekkend in zijn/haar eigen ruimte. Onderzoekend op zijn/haar eigen manier. Omdat dat is wat een kind doet.
Ontwikkeling en leren ontstaat vanuit nieuwsgierigheid. Van binnenuit dingen willen weten. Hoe iets werkt, waarom iets is zoals het is. Nieuwsgierigheid komt niet op gezette tijden. Niet als de docent het wil. Of jij, als ouder. Maar het gebeurt. Altijd. Automatisch. Mits jij het dúrft te laten gebeuren.
Uiteindelijk zijn alle mensen jong en oud, net als alles wat groeit en bloeit in de natuur, ‘Wél in Ontwikkeling’. Dat hangt niet samen met doen, maar met zijn.